Ondanks het matige consumentenvertrouwen stijgen de bestedingen per restaurantbezoek in Nederland. De horeca staat echter nog voor uitdagingen, waaronder hoge inkoop-, personeels- en energiekosten en aanhoudende personeelstekorten. Voorzichtigheid is geboden voor hotel- en restaurantondernemers bij het navigeren door deze obstakels.

Een terugkeer naar stabiele groei voor de Nederlandse horeca

De vooruitzichten voor de horeca in 2023 en 2024 lijken veelbelovend qua groeiverwachtingen. Na de aanzienlijke opleving vorig jaar, wordt voor 2023 een volumegroei van ongeveer 3% verwacht. Deze groei kan deels worden toegeschreven aan het herstel van de gevolgen van de Covid-19-pandemie, aangezien de horeca in Nederland te maken had met aanhoudende beperkingen in de eerste twee maanden van 2022.

Met de versoepeling van de reisbeperkingen wereldwijd, verwacht men dit jaar een stijging van het aantal buitenlandse toeristen dat Nederland bezoekt. Als we vooruitkijken naar 2024, wordt een minimale volumegroei van ongeveer 1% verwacht. Deze groei wordt beïnvloed door factoren als een lagere economische groei en een lichte stijging van de werkloosheid, die een impact kunnen hebben op de algehele prestaties van de horeca.

Na drie turbulente jaren keert de horeca in 2023 terug naar een stabieler groeipad

Ondanks een veelbelovende start eerder dit jaar, blijft de horeca voor uitdagingen staan. De impact van de hoge inflatie heeft geleid tot een historisch laag consumentenvertrouwen tegen het einde van 2022. Hoewel er enige verbetering was in het eerste kwartaal van 2023, is het consumentenvertrouwen over het algemeen gematigd gebleven.

Tot nu toe heeft de horeca relatief weinig impact ondervonden. Consumenten besteden nog steeds in de horeca, mede door de uitgebreide financiële steun van de overheid aan huishoudens en de verhoging van het minimumloon. Uit recente transactiegegevens van ING blijkt dat consumenten in het eerste kwartaal van 2023 gemiddeld zo’n 7% meer hebben uitgegeven per restaurantbezoek dan het jaar ervoor.

Daarentegen is het volume van pintransacties in restaurants en cafés sinds het tweede kwartaal van vorig jaar weinig veranderd. Het aantal contante transacties in maart en april van dit jaar was nagenoeg gelijk aan de overeenkomstige periode van vorig jaar.

Prijzen stijgen naar verwachting met gemiddeld 4%

De horeca worstelt met de gevolgen van hoge inflatiecijfers. Volgens gegevens van het CBS maken zes op de tien horecaondernemers zich zorgen over stijgende kosten voor eten, drinken, energie en personeel, waardoor hun bedrijf onder druk komt te staan.

Net als andere bedrijfstakken wordt ook de horeca geconfronteerd met de noodzaak om prijzen te verhogen. Dit wordt gedreven door de noodzaak om de impact van stijgende energie-, inkoop- en arbeidskosten gedeeltelijk te verzachten. Terwijl de energiekosten mogelijk dalen, stijgen de personeelskosten als gevolg van loonstijgingen. Hierdoor zullen restaurants en cafés dit jaar verdere prijsverhogingen moeten doorvoeren, met een verwachte gemiddelde stijging van 4%.

4% prijsstijging geschat voor restaurants en cafés in 2023

De horeca staat vaak voor uitdagingen bij het volledig doorberekenen van de verhoogde energie-, inkoop- en personeelskosten aan klanten. Slechts één op de drie horeca-ondernemers kan dit, wat aanzienlijk lager is dan in andere sectoren. Vooral restaurants en cafés hebben moeite om de prijzen volledig af te wentelen op de klanten, omdat zij het risico lopen op minder consumptie of minder bezoekers als de prijzen te hoog worden. Aan de andere kant zijn hotels wat dat betreft iets minder gevoelig voor prijsveranderingen en kunnen ze de hogere kosten relatief makkelijker doorberekenen aan hun gasten.

Meer bedrijfssluitingen in het vooruitzicht in 2023

Voor horecaondernemers die de gestegen kosten niet volledig kunnen doorberekenen aan klanten, valt de restlast vaak op hun winstmarges. Met name voor restaurants en cafés staat de branche al geruime tijd onder druk door verhevigde concurrentie als gevolg van een forse toename van het aantal horecagelegenheden. De verplichte sluitingen tijdens de pandemie hebben de winstmarges verder onder druk gezet, vooral in 2020. Nu horecabedrijven voor de taak staan om hun opgebouwde belastingschulden uit de pandemieperiode terug te betalen, kunnen er financiële problemen ontstaan. Hierdoor is de verwachting dat het aantal bedrijfssluitingen en faillissementen in de horeca dit jaar beduidend hoger zal liggen ten opzichte van 2022.